با پیشرفت تکنولوژی تمام اختراعات نیز پیشرفت کرده‌اند، از همین رو با انواع موتور آسانسور در بازار روبرو می‌شویم. موتور آسانسور از اصلی‌ترین قطعات در آسانسور محسوب می شود و با توجه به نوع موتور در قیمت نصب آسانسور تاثیر گذار است. هر دستگاهی برای انجام کار خود به یک انرژی نیاز دارد، در آسانسور این تامین انرژی برای جابجایی در راستای عمودی باید به صورتی باشد که توانایی انجام وظیفه خود را داشته باشد. درطول زمان با شیوه‌های مختلفی انرژی آسانسور را تامین می‌کردند. برای آسانسورهای اولیه از نیروی انسان برای جابجایی استفاده می‌شد.
یکی از آسانسورهای اولیه، قرقره و طنباب بودند، برای بالا کشیدن ظرف آب از داخل چاه، قرقره توسط نیروی انسان به چرخش در می‌آمد. تا قبل از به وجود آمدن جریان و موتور از موجودات زنده برای تامین انرژی استفاده می‌شد( حیوانات، انسان‌ها.) بعد از کشف جریان الکتریکی و ساخت موتورها الکتریکی کارها به صورت بسیار ساده‌تر انجام شدند و وظیفه جابجایی کابین آسانسور بر عهده موتورهای الکتریکی قرار داده شد. در این مقاله قصد داریم انواع موتور آسانسور را مورد بررسی قرار دهیم پس تا انتهای مقاله همراه ما باشید. در صورت خرابی آسانسور برای تعمیر آسانسور می‌توانید از طریق سایت درخواست خود را ثبت کنید.
انواع موتور آسانسور
در بالا اشاره کردیم که نیروی محرکه در سیستم بالابر موتور آسانسور می‌باشد، موتوربالابر خود به چند دسته تقسیم می‌شود. در این مقاله به موتور هیدرولیکی اشاره نشده است به دلیل اینکه نحوه عملکرد این نوع موتور متفاوت است، در این مقاله به موتورهای مناسب آسانسورهای کششی و وینچی پرداختیم. البته باز هم این موتورها به دو دسته تقسیم می‌شوند، دسته نخست موتورهای الکتریکی گیربکس دار و دسته دوم موتورهای الکتریکی بدون گیربکس یا گیرلس می‌باشند. در ادامه به صورت کامل مورد بررسی قرار می‌گیرد.
موتورهای الکتریکی گیربکس دار
جالب است بدانید در گذشته بخاطر اینکه هنوز جریان برق متناوب کشف نشده بود از موتورهای جریان مستقیم استفاده می‌کردن. با گذشت زمان موتورهای جریان متناوب به وجود آمدند و به صورت جهانی به سرعت فراگیر شد. موتورهای الکرتیکی به تنهایی سرعت چرخش بالایی دارند ولی توانایی بلند کردن جسم سنگین را به تنهایی ندارد. بخاطر همین از مسئله برای اینکه موتور الکتریکی قدرتمندتر بشود، شفت خروجی آن به ورودی یک گیربکس متصل می‌شود. منظور از گیربکس وسیله‌ای می‌باشد که از چند چرخ دنده تشکیل شده است. سرعت گیربکس بستگی به سرعت خروجی موتور دارد هرچقدر موتور سریع‌تر بچرخد گیربکس همیریع‌تر حرکت می‌کند.
به همین دلیل بر روی خروجی این موتورها یک گیربکس قرار داده می‌شود. منظور از قرارگیری گیربکس بر روی خروجی این موتورها این است که شفت خروجی آن‌ها به ورودی یک گیربکس متصل می‌شود. گیربکس وسیله است که از چندین چرخ‌دنده تشکیل شده است. با استفاده از اتصال چرخ‌دنده‌ها با سایزهای متفاوت سرعت خروجی گیربکس نسبت به سرعت ورودی آن کاهش می‌یابد؛ یعنی بر روی سرعت آن تاثیر گذار است. موتورهای الکتریکی گیربکس دار در آسانسورها خود به دو دسته تقسیم می‌شوند، موتورهای گیربکس دار تک سرعته و موتورهای گیربکس دار دو سرعته.
موتورهای آسانسور گیربکس دار تک سرعته
در موتور تک سرعته فقط یک دسته سیم‌پیچ قرار دارد و در حالت عادی و بدون استفاده از تجهیزات جانبی موتور در حالت روشن با یک سرعت کار می‌کند. برای اینکه بتوانیم از توانایی این موتورها استفاده کنیم، از کنترل‌کننده‌های ولتاژ و فرکانس یا اینورترها استفاده می‌شود. با استفاده از این مدار کنترل کننده می‌توانیم سرعت موتور را از زمان حرمت تا نهایت توان موتور را تنظیم کنیم. از ویژگی‌های این موتورهای آسانسور می‌توان به شتاب گیری مثبت و منفی مناسب، شروع حرکت بسیار نرم و آهسته و افزایش طول عمر قطعات مختلف آسانسور اشاره نمود. طول عمر موتور نیز با توجه به اینکه قطع و وصل آنی جریان برق در آن اتفاق نمی‌افتد تا حدی بیشتر سایر موتورهای آسانسور با راه‌اندازی بدون استفاده از کنترل‌کننده است.
موتورهای آسانسور گیربکس دار دو سرعته
داخل موتور دو سرعته، دو دسته سیم‌پیچ وجود دارد که از نظر فنی در تعداد دور سیم‌پیچ‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. این دو سیم‌پیچ برای راه‌اندازی موتور در دو سرعت متفاوت استفاده می‌شود، یک دسته برای راه‌اندازی در سرعت پایین و دسته دیگر برای راه‌اندازی در سرعت بالاتر کاربرد دارد. اینگونه موتورهای دو سرعته بیشتر در آسانسورهای قدیمی‌تر کاربرد زیادی داشتند، این موتورها توسط تابلوهای فرمان رله و کنتاکتوری مورد استفاده و راه‌اندازی قرار می‌گرفتند. یکی از بزرگ‌ترین مشکلات این موتورها در زمان راه‌اندازی می‌باشد، دوسرعته بودن ب این صورت است که برای شروع حرکت به‌یک‌باره جریان برق به موتور وصل می‌شود.
در این زمان آسانسور با سرعت زیادی شروع به حرکت می‌کند، سپس با نزدیک شدن به نقطه توقف سرعت بالا قطع‌شده و سرعت پایین موتور فعال می‌شود. موتورهای دو سرعته دارای 2 مشکل عمده هستند، اولین مشکل اذیت شدن سرنشینان آسانسور به دلیل شتاب گیری و حرکت یک‌باره می‌باشد. دومین مشکل طول عمر کم موتور و آسیب رسیدن به موتور می‌باشد که به دلیل قطع و وصل لحظه‌ای ولتاژ برق اتفاق می‌افتاد. در کنار این مشکلات افت لحظه‌ای ولتاژ برق ساختمان به دلیل جریان لحظه‌ای زیاد موتور نیز باید در نظر گرفته شود.
انواع موتور گیرلس آسانسور
در بالا اشاره شد که گیربکس برای افزایش قدرت و کاهش سرعت استفاده می‌شود؛ ولی در این مقاله قصد داریم انواع موتور را معرفی کنیم و بررسی کنیم. یکی از موتورهای آسانسور با نام گیرلس وجود دارد. تفاوت این موتورها به این صورت می‌باشد که روی خروجی موتور گیربکسی وجود ندارد و فلکه کششی آسانسور به طور مستقیم به شفت خروجی موتور متصل می‌شود. این موتورها برای مکان‌هایی که تردد زیاد دارند و ارتفاع سازه زیاد است این موتور را بکار می‌گیرند، پیشنهاد می‌شود محتوا انواع درب آسانسور را مطالعه کنید.
یکی دیگر از دلایل اینکه انتخاب مناسبیه داشتن سرعت و قدرت در کنار یکدیگیر در موتورگیرلس می‌باشد. در موتورهای آسانسور گیرلس با حرکت شفت و درنتیجه فلکه سیم بکسل‌ها به حرکت درمی‌آیند بنابراین به انرژی کمتری برای حرکت دادن کابین نیاز است و همچنین سرعت حرکت کردن و ایستادن کابین نیز تا حد زیادی کاهش می‌یابد. برای راه‌اندازی این نوع موتور آسانسور نیز از سیستم کنترل‌کننده ولتاژ و فرکانس استفاده می‌شود.
موتورهای گیرلس بشکه‌ای
موتور گیرلس بشکه ای (درامی) مهم ترین ویژگی این نوع موتورها داشتن ابعاد کوچک، قابل نصب در چاه آسانسورمی‌باشد. وزن پایین، قیمت کمتر نسبت به موتور گیرلس دیسکی، و این موتورها به فن خنک کننده نیاز ندارند، درضمن برای ساختمان‌هایی که موتورخانه آسانسور ندارند مناسب است.
موتور گیرلس دیسکی آسانسور
تفاوت این دو موتور در نوع ساخت آن‌ها می‌باشد، عرض موتورگریلس در فرآیند ساخت کمتر شده و فضای کمتری را اشغال می‌کند. این موتور بخاطر داشتن تعداد قطب‌های بیشتر و فلکی بزرگ‌تر حرکت نرم‌تری را ایجاد می‌کند.
مزایا و معایب موتور گیرلس دیسکی و بشکه‌ای
- قابل نصب در موتورخانه یا چاله آسانسور
- موتور گیرلس دیسکی حرکت نرم‌تری دارد
- موتور گیرلس دیسکی قابل نصب روی دیواره چاه یا آهن کشی، یا اتصال به ریل در بالا یا وسط یا پایین چاه را دارد.
- موتور گیرلس دیسکی صدای کمتری در موقع ایستادن دارد و قابلیت کنترل بیشتر از تابلو فرمان در اخیتار شما می‌گذارد.
- موتور گیرلس دیسکی بدنه و شفت و بلبرینگ های قوی‌تری دارد، بنابراین دارای میزان استاتیک لود بالا و مقاوم در مقابل ضربات هنگام حمل و نقل و یا پاراشوت را دارا می‌باشد.
موتور گیرلس یا گیربکسی آسانسور
آنچه که سبب تمایز و برتری اینگونه موتور ها می شود بازدهی آن است. راندمان یک موتور گیرلس 90 درصد می باشد این در حالی است که یک موتور گیربکس بازدهی موتور آن 85 درصد و گیربکس آن حدود 55 الی 80 درصد می باشد. یعنی راندمان کلی موتورهای گیربکس 50 % الی 65 % است. این ویژگی سبب شده که مصرف انرژی کاهش پیدا کند، برای مثال توان مورد نیاز برای یک آسانسور 6 نفره با سرعت 1 متر با موتور گیربکس اگر برابر5 کیلووات در طراحی داشته باشیم و برای یک موتو گیرلس 2.9 کیلووات می تواند باشد.
- بخاطر حذف گیربکس از روی موتور نیاز به بازدید ماهانه تعویض روغن و … را ندارد و بدون داشتن موتور خانه می‌توان نصب شود.
- صدای کمتر بخاطر حذف گیربکس و حرکت خطی موتور
- استارت و استاپ بدون لرزش کابین
- موتورگیرلس از لحاظ حرکتی به هیچ عنوان قابل قیاس با موتورهای گیربکس دار نیستند، اما از لحاظ قیمتی ممکن است برابر آن‌ها یا بالاتر نیز باشند.
- این موتورها به دلیل عدم استفاده از روغن و مصرف کمتر انرژی الکتریکی با محیط زیست سازگاری بسیار خوبی دارند.
نتیجه: شما با توجه به شرایط سازه خود و بودجه در نظر گرفته شده، شرایط ترافیک ساختمان، باید از بین انواع موتور آسانسور یکی را انتخاب کنید. از مزایای موتور آسانسور گیرلس به دلیل حجم کم دستگاه محرکه، افزایش کارایی، نیاز به فضای محدود و حذف موتورخانه، نصب سریع آسانسور، و به حداقل رساندن خدمات مربوط به تعمیر و نگهداری، آسانسور بسیار ایده آلی برای ساختمان ها و مجتمع های پرترافیک می باشد.
